เตรียมเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

เต้านมอวัยวะมหัศจรรย์ของคุณแม่ ที่คอยผลิตน้ำนมให้ได้เลี้ยงลูกอย่างเพียงพอ
จนทารกถึงวัย 6 เดือน เป็นอย่างน้อย และผลิตได้นาน 2 ปี ตราบเท่าที่มีการดูแล
กระตุ้นเต้านมอย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอ

คุณค่าน้ำนมแม่ต่อลูก

1.    น้ำนมเหลือง (Colostrums) มีภูมิคุ้มกันโรคที่นมผสมไม่มี

2.    ต้านทานโรคผิวหนังและโรคทางเดินหายใจ

3.    เป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยระบายขี้เทาลูก

4.    ป้องกันไม่ให้ลูกเป็นภูมิแพ้ และป้องกันโรคลำไส้อักเสบ

5.    มีสารอาหารครบถ้วนในการกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์ร่างกาย

ประโยชน์ต่อสุขภาพมารดา

1.    มดลูกหดรัดตัวกลับสู่ภาวะปกติได้เร็ว

2.    เกิดความรัก ความผูกพัน ระหว่างแม่และลูก

3.    สะดวกเพราะสามารถให้ลูกกินที่ไหนและเมื่อไรก็ได้

4.    ลดความเสี่ยงต่อภาวะโลหิตจาง อันเนื่องจากการไม่มีประจำเดือนระหว่างให้นมลูก
หลังคลอดกลไกฮอร์โมนจะกระตุ้นให้มีการผลิตและหลั่งน้ำนม ขนาดเต้านมไม่มีส่วน
เกี่ยวข้องกับปริมาณน้ำนม การรับประทานอาหารที่เชื่อว่าทำให้น้ำนมมีปริมาณมาก
แต่ถ้าไม่ให้ลูกดูดกระตุ้น ก็ไม่ทำให้น้ำนมมีมากขึ้น ซึ่งปัญหาและอุปสรรคส่วนใหญ่
คือ ปัญหาหัวนมและลานหัวนมที่ตึง

วิธีการตรวจสอบหัวนม

1.    ใช้นิ้วชี้และนิ้วโป้งวางที่ฐานหัวนมและกดเข้าหาตัวคุณแม่ หัวนมที่ปกติลูกดูดได้

คือประมาณ 0.7 -1 ซ.ม

2.    หัวนมสั้น เมื่อใช้นิ้วทดสอบหัวนมยื่นน้อยกว่า 0.5 ซ.ม

3.    หัวนมแบน เมื่อใช้นิ้วทดสอบหัวนมจะพบว่าหัวนมไม่ยื่นแต่แบบราบไปกับลานนม

และเต้านม

4.    หัวนมบุ๋ม เมื่อใช้นิ้วทดสอบหัวนมจะผลุบเข้าไปข้างใน

การแก้ไข

อุปกรณ์ในการแก้ไขหัวนมที่สั้นหรือบุ๋ม คือ Nipple Puller

การแก้ไขลานหัวนมที่ตึง

ควรเริ่มใส่ปทุมแก้วเมื่อตั้งครรภ์ในไตรมาสสุดท้าย ใส่วันละ 2-3 ชั่วโมง และเมื่อเริ่มชิน

ก็ใส่ไว้ตอนกลางวัน เมื่อคลอดแล้วก็ใส่ไว้ 30 นาทีก่อนให้ลูกดูดนม เพื่อช่วยให้หัวนม

ยื่นออกมา ไม่ควรใส่นอนตอนกลางคืน และน้ำนมที่ขังอยู่ในปทุมแก้วก็ควรทิ้งไป
ความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มี 3 วิธี

1.    ดูดเร็ว (Bonding & Early breast feeding) แม่จะได้ลูกมาโอบกอดและให้

ลูกดูดนมแม่ทันที หรืออย่างช้าภายในครึ่งชั่วโมงหลังคลอด เพื่อให้มีการเริ่มสร้าง

สายสัมพันธ์แม่ – ลูก และกระตุ้นให้มีการสร้างน้ำนมเร็วขึ้น ลูกต้องไม่มีภาวะแทรกซ้อน

หลังคลอดควรให้ลูกดูดนมทั้งสองข้าง ข้างละ10-15 นาที

2.    ดูดบ่อย เพื่อให้ลูกได้ดูดนมแม่บ่อย และได้ดูดทุกครั้งที่ลูกต้องการ ซึ่งจะช่วยกระตุ้น

การสร้างและหลั่งน้ำนมให้เพียงพอ ทั้งเป็นการเสริมสายสัมพันธ์แม่ลูก

3.    ดูดถูกวิธี ขณะให้นมลูกแม่จะนั่งหรือนอนก็ได้ ตะแคงตัวลูกเข้าหาแม่ ศีรษะและลำตัว

ลูกอยู่ในแนวเดียวกันหรือก้มเล็กน้อย ให้ลูกอมหัวนม และลานหัวนมให้กระชับและลึก

จนเหงือกกดบนลานนม ลิ้นอยู่ใต้ลานหัวนม ถ้าลูกดูดได้น้ำนมมากอาจได้ยินเสียงกลืนนม

การดูแลเต้านม

หลังคลอดเต้านมจะขยายใหญ่ขึ้น เพื่อเตรียมสร้างน้ำนม เมื่อดูดนมแม่ปลายประสาท

จะถูกกระตุ้นให้ส่งสัญญาณไปที่สมองให้หลั่งฮอร์โมนโปรแลคติน ทำให้ต่อมน้ำนม

สร้างน้ำนม หากให้ลูกดูดกระตุ้นบ่อยๆ เต้านมจะผลิตน้ำนมตามความต้องการของทารก

จะทำให้น้ำนมมาเร็วในระยะ 2-3 วันแรกเต้านมจะมีน้ำนมเหลือง ต่อไปจะเปลี่ยนเป็นน้ำนม